treći dio Suštinska negacija pojma bosanske državnosti i samonegacija bosanske nacije od strane zvanične Srbije, Hrvatske i dijelom Bosne i Hercegovine kroz 20. vijek
Pitanje i status Vojvodine također
zaslužuju određenu pažnju. Vojvodina koja stotinama godina nije bila
teritorijalna sastavnica Srbije, već Habsburške Monarhije, a proglašenjem
Države Slovenaca, Hrvata i Srba 29.10.1918. je njena teritorijalna sastavnica
sa sjedištem u Novom Sadu, je apsorbirana u Srbiju kao njen teritorijalni dio.
Crna Gora je ujedinjenja sa Srbijom, a Država SHS u čijem je teritorijalnom sastavu
bila i Bosna je prihvatila proglašenje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca
1.12.1918. proizašlo iz usta srpskoga regenta Aleksandra Karađorđevića. Potpisa
nije bilo, niti dokumenta. Država SHS je tim jednostavnim usmenim proglasom
regenta uklopljena u novonastalu državu pod imenom Kraljevinu Srba, Hrvata i
Slovenaca, iako je Ženevka deklaracija predviđala da Država SHS i Kraljevina
Srbija i Crna Gora obostrano pristupe formiranju zajedničke države o čijim će
se detaljima uređenja pozabaviti Ustav. Svoj potpis sa Ženevske deklaracije je
povukao Nikola Pašić nakon što je postao svjestan da njime priznaje kao
politički i teritorijalni subjekt Državu SHS.
Kraljevstvo SHS je bila parlamentarna
monarhija s Karađorđevićima na čelu i Beogradom kao političkim centrom.
Dinastija Karađorđevića i Srpska Radikalna Stranka su imale poluge moći u
svojim rukama. Politički Zagreb je bio ideološki antipod Beograda. Zgrebačka
politička opzicija je zajedno sa beogradskom političkom pozicijom generirala
nekoliko međuratnih desetljeća (1918.-1941.) politički ambijent u kojem Bosna
gubi svoju teritorijalnu cjelovitost, a bosanstvo se utapa u višenacionalnu
ideju jugoslavenstva. U prilog ovome ide i naziv vodeće bosanske stranke jednog
od ključnih političkih aktera međuratnog razdoblja, Mehmeda Spahe,
Jugoslavenska muslimanska organizacija (JMO). Ostale vodeće bosanske stranke su
nosile ili srpski ili hrvatski nacionalni prefiks, a u najvećoj mjeri su bile
kopija političkih platformi, pa čak i samih imena Radikalne stranke i Stranke
Prava. Srpski radikali i hrvatski pravaši uz ostale političke srpsko-hrvatske
nacionalne podružnice u Bosni i van nje, su u određenoj mjeri uslovljavale
apsolutno izostajanje Bosne i bosanstva čak je identična situacija bila i kod
bosanskih muslimana. Islamski identitet, pritisnut katoličkom i pravoslavnom
organizacijom i sopstvenom tradicijom i percepcijom političkog života i dalje
ostaje u nacionalnom smislu neosvješten, a vjerski veoma svjestan. Ovakvom
konstelacijom odnosa Bosna i Bosanci nastavljaju svoju političku hibernaciju i
odlažu buđenje nacionalne svijesti za neka povoljnija vremena. JMO štiti
interese muslimana, deklarativno, a u nacionalnom imenu, kao politički
kompromis prema Beogradu i Karađorđevićima umjesto imena države uzimaju ime Jugosolavenska.
Zato je Spaho u nekoliko navrata od sarajlije s pedigreom postajao beogradski
ministar i politički saveznik protiv zagrebačke opozicije režimu. Ako još tome
pridodamo činjenicu da su Karađorđevići uskoro zabranili nacionalna imena i
imena stranaka s nacionalnim predznakom (pa su i ime same države shodno tome
morali promijeniti iz K. SHS u Kraljevina Jugoslavija), možemo primjetiti
konformističku ulogu JMO-a i Mehmeda Spahe kojem zasigurno nije previše smetalo
kada su ga u beogradu oslovljavali genitivom ili akuzativom sa Spaha umjesto
Spahe.
Nastankom Kraljevine Jugoslavije i
brisanjem nacionalnih imena kao „političkih opstruenata“ dinastije
Karađorđevića Bosna se u teritorijalnom smislu prekraja u nekoliko navrata, a
podjela prve Jugoslavije na Banovine je bila najradikalnija. Imena svih
banovina su dodjeljena po imenima rijeka izuzev Primorske sa sjedištem u
Splitu. Dravska, Savska, Vrbaska, Drinska, Zetska, Dunavska, Moravska i
Vardarska predstavljaju najradikalniji potez brisanja nacionalnih imena, kojem
ni Tito ni komunisti s idejom stvaranja anacionalnoga „Novoga svijeta“ nisu
bili ni do koljena. Zašto!? Prvo, zato što je nestalo historijsko ime država
Slovenije, Hrvatske, Bosne, Crne Gore, Makedonije, pa čak i same Srbije.
Začudo, pri ovoj fantastično neutemeljenoj fluminološkoj
teritorijalno-administrativnoj preraspodjeli države Karađorđevića, neko je
izgleda veoma pazio da naša najveća rijeka Bosna ne bi slučajno postala jedna
od Banovina! Drugo, višestoljetne historijske granice Bosne su bile na posebnoj
listi za odstrel beogradske kancelarije. Naime, samo slijep, neuk i krajnje
bezobziran posmatrač i notorni mrzitelj Bosne i bosanstva bi mogao nevidjeti
kako su izgledale banovine sa sjedištima u Bosni. Prilog za neuke, bezobzirne i
mrzitelje je slikovno predstavljen ispod teksta, a slijepima jedinima možemo
oprostiti i u potpunosti uvažiti njihov hendikep.
Primjedbe
Objavi komentar